شب چله؛ جشن گیاه خواران
به گزارش پرسینا بلاگ، ایرانی ها از گذشته های خیلی دور بسیاری ازآیین ها و جشن های خود را خارج از گاه شماری های رسمی و حکومتی که متغیر بودند، برگزار می کردند و جشن شب چله که با عنوان یلدا هم شناخته می شود، یکی از همین جشن هاست.
خبرنگاران- علی خوشتراش: یلدا واژه ای است که ریشه در بن فعل عربی ولد دارد به معنای متولد شدن. میلاد هم از واژه هایی است که از همین ریشه زبانی ساخته شده است. البته دکتر میرجلال الدین کزازی، شاهنامه شناس معتقد است که واژه یلدا برآمده از زبان باستانی سریانی است.
اگر روی واژه یلدا و معنای آن بیشتر دقت کنیم، به این نتیجه می رسیم که این تعبیر به تولد حضرت عیسی (ع) بیشتر نزدیک است تا شب چله ایرانی. این در حالی است که تولد این پیامبر مسیحیان سه روز بعد از شب چله ایرانی اتفاق می افتد. گفتنی است تعبیر تولد خورشید از طولانی تر شدن تدریجی طول روز از فردای شب چله باید تعبیری شخصی و به اصطلاح عامیانه باشد و هیچ پایه علمی ندارد و به هیچ وجه هم در مستندات تاریخی نیامده است.
تاریخ ایران از عصر باستان تا امروز نشان می دهد آیین ها و جشن های زیادی پدید آمدند که برخی برجای ماندند و برخی منسوخ شدند و برخی هم فقط در مناطقی از کشور به صورت یک خرده آیین برگزار می شوند. بسیاری معتقدند آیین های باستانی و قدیمی را فرهنگ مداران و دولت مردان اعصار مختلف پدید آورده اند و تغییرات سیاسی و فرهنگی و همچنین پیدایش عصر جدید در منسوخ شدن آنها بی تاثیر نبوده اند. اگرچه این ادعاها قابل قبول است، اما به تنهایی نقشی در منسوخ شدن یا زنده ماندن آیین ها ندارند. بی شک آیین های مردمی را خود مردم پدید می آورند و آنها را حفظ می کنند و اشاعه می دهند.
تجربه تاریخی نشان داده است که نبض آیین های زنده در بازارها می زند. هیچ جشن و آیینی بدون گردش اقتصادی و داد و ستدهای کلان نمی تواند دوام پیدا کند. نگاهی به جشن نوروز خود گویای آن است که گردش های اقتصادی عظیم در این آیین چقدر در باشکوه و پرعظمت بودن آن تاثیر دارد. با توجه به همین مساله، اگر گردش اقتصادی در جشن شب چله رخ نمی داد، این رسم هم مانند خیلی از رسم ها از جمله جشن سده و مهرگان فراموش می شد. تا چند دهه پیش، بسیاری از مردم برای برگزاری مراسم شب چله به خرید یک هندوانه، یکی-دو کیلو انار و مقداری آجیل بسنده می کردند، اما چند دهه است که رویکردها تغییر کرده. سفره ویژه شب چله اکنون به یکی از هزینه های سالیانه خانواده های ایرانی تبدیل شده است و دراین شب مردم برای مهمانی دادن و دید و بازدید بیشتر اهمیت می دهند که البته این تغییر نگاه تحت تاثیر جاذبه بازار است. به هر حال، شب چله از رسم های زیبا و دوست داشتنی ایرانی است و از زوایای مختلف می توان به آن توجه کرد. این آیین و جشن حتما آینده روشن تری در مقایسه با شرایط کنونی اش خواهد داشت و این ظرفیت را دارد که از مرزهای ایران بگذرد و تبدیل به جشنی دنیای شود، درست همان طور که جشن ولنتاین همه مرزها را در دنیا درنوردیده است.
شب چله از معدود جشن های دنیاست که همه تنقلات و خوراکی های آن گیاهی است و در همه نقاط ایران در این شب مردم گیاه خواری می کنند. اگر دوستداران سبک گیاه خواری در دنیا از وجود چنین جشنی باخبر شوند، به شب چله به چشم جشن گیاه خواران نگاه می کنند و هیچ بعید نیست که آن را به فهرست جشن ها و عیدهای خود اضافه کنند.
شب چله ظرفیت فرهنگی و اقتصادی بالایی دارد، اما این ظرفیت ها نه کشف و نه شناسانده شده اند. این همان نقطه ای است که باید فرهنگ مداران و پس از آن دولتمردان پای کار بیایند و این آیین را با ویژگی بارزش که در بالا معرفی گشت، به دنیا معرفی و آن را ثبت دنیای کنند. در این رابطه تا به امروز بازار هوشمندی خود را در قبال جشن شب چله نشان داده و وارد مسیری نشده که ماهیت گیاهی اقلام مورد مصرفی در شب نشینی این جشن را تغییر دهد. اگر این جشن با آن ظرفیتی که دارد به دنیا معرفی شود، بی شک نام ایران و فرهنگ ایرانی در بالای فهرست نهضت گیاه خواری دنیا قرارخواهدگرفت، البته به غیراز این شان فرهنگی، دروازه های تازه ای به روی بازار کالاهای ایرانی باز خواهدشد و اقتصاد ایران را یک گام از وابستگی نفتی دورتر خواهد کرد.
منبع: همشهری آنلاینگروه ساختمانی آبان: گروه ساختمانی آبان: بازسازی ساختمان و تعمیرات جزئی و کلی و طراحی ویلا و فضای سبز و روف گاردن، طراحی الاچیق، فروش درب های ضد سرقت